Omgaan met contractueel verbod bouwputbemaling

Wanneer ondergronds bouwen noodzakelijk is, dan zijn er meerdere manieren om te bouwen. Een daarvan is door het grondwater te verlagen met een bronbemaling. Diverse opdrachtgevers (Rijkswaterstaat, provincies, etc.) eisen regelmatig  dat de aannemer een werkwijze toepast zonder dat de grondwaterstand verlaagd wordt buiten de projectlocatie. Dat betekent:

Stap 1 - gesloten bouwput

Alleen mogelijk indien de eis bemaling niet specifiek verbied. Deze variant onderzoeken wanneer grondwaterstand in omgeving niet verlaagd mag worden. Bij een gunstige bodem (natuurlijk remmende lagen) kunnen alle te bemalen watervoerende lagen worden afgesloten met waterremmende wanden (damwanden, diepwanden, etc.). In dit geval kan bemalen worden in een bouwput zonder dat de grondwaterstand en stijghoogte buiten de projectlocatie zal zakken. Het lastige is dat damwanden kunnen lekken (uit het slot lopen) of dat remmende lagen lek kunnen zijn, een goed onderzoek is noodzakelijk om de haalbaarheid van een gesloten bouwput aan te tonen. De onderzoeksresultaten zullen besproken moeten worden met de opdrachtgever, inclusief risico's. Wanneer (onafhankelijk specialisten van) opdrachtnemer en opdrachtgever beide positief instemmen dan is dit een goede kans.

Stap 2 - onderafdichting

De meest voor de hand liggende werkwijze, zonder bemaling, is het toepassen van onderwaterbeton (vrijwel altijd toepasbaar). Soms werkt bodeminjectie als waterremmende laag op sommige locaties, dit is goedkoper maar wel wat risicovoller (want als bodeminjectie laag lek is, dan ben je alsnog de grondwaterstand buiten de projectlocatie aan het verlagen en dat mag dus niet). Wanneer er voldoende ruimte is wordt soms een folieconstructie als onderafdichting toegepast. Dan zijn er ook nog bijzondere oplossingen zoals afzinken in den natte, of bijvoorbeeld met damwanden onderafdichting maken (door damwanden schuin in te brengen).

Waarom opdrachtgevers bemalingen verbieden?

Opdrachtgevers besluiten bemaling te verbieden na negatieve ervaringen. Veelgehoorde negatieve ervaringen zijn (een combinatie van):

• dat de kosten enorm opliepen (uiteindelijk duurder dan onderwaterbeton);
• de omgeving ondervindt hinder of schade;
• het lukt niet om alles te retourneren (wat wel noodzakelijk zou zijn);
• problemen oplossen lukt niet, uiteindelijk via illegale constructies (illegale lozing bijvoorbeeld) wordt het werk gemaakt. Opdrachtgever wenst geen illegale praktijken in de toekomst;
• opdrachtgever/hoofdaannemer moet risico's dragen. De risico's zijn daarbij niet heel duidelijk vooraf. De kans op problemen was verwaarloosbaar vooraf bij eerdere projecten, toch zag de opdrachtgever bij vaak problemen en meerwerk. Dit geeft een onbetrouwbare indruk van de branche.

Is een (algemeen) bouwputbemaling verbod verstandig voor Nederland?

LootsGWT is van mening dat deze beslissing (verbod) zeker niet verstandig is in deze tijd. Onderwaterbeton of andere oplossingen kosten een hoop (CO2 uitstoot, schaarse grondstoffen). Het zou zeer jammer zijn bemalen niet toe te passen wanneer het een goede mogelijkheid is.

Het is niet alleen techniek, het gaat ook om vertrouwen en bij conflicten juist kunnen en durven handelen. Zorgen dat iemand de verantwoording neemt. De bemalingsadvies, troubleshooting, calculatie en toezicht dienstverlening vanuit LootsGWT is meer dan eens effectief gebleken. Is de opdrachtgever conflictmijdend, dan kan het verbod wel passen. Het is een kwestie van het gesprek aangaan om te beoordelen welke richting het beste past bij de situatie.